The Fourth Industrial Revolution

تاریخچه انقلاب‌های صنعتی جهان

انقلاب صنعتی چهارم بر پایه‌ای که توسط سه انقلاب صنعتی قبلی ایجاد شده، بنا شده است. هر انقلاب با جهش قابل توجهی در توانمندی‌های فناورانه که جوامع و اقتصادها را متحول کرد، شناخته می‌شوند. درک این پیش‌زمینه‌ها اهمیت دارد زیرا زمینه لازم برای فهم وسعت و مقیاس تغییراتی که انقلاب صنعتی چهارم نمایان می‌کند را فراهم می‌سازد.

انقلاب صنعتی اول: اواخر قرن ۱۸ تا اوایل قرن ۱۹

تاریخ دقیق شروع و پایان انقلاب صنعتی اول مورد بحث است، اما اجماع کلی این است که حدود سال‌های ۱۷۶۰ تا ۱۸۴۰ طول کشیده است. این دوره با انتقال از روش‌های تولید دستی به ماشین‌آلات از طریق استفاده از نیروی بخار و نیروی آب مشخص می‌شود. صنعت نساجی با اختراع ماشین ریسندگی جنّی (Spinning Jenny) و ماشین بافندگی قدرتی (Power Loom) از جمله اولین صنایعی بود که متحول شد. در این دوران، کارخانه‌های مکانیزه پدید آمدند که توان تولید را به‌طور قابل توجهی افزایش دادند و باعث شهری شدن جمعیت شدند، زیرا افراد برای کار به شهرها مهاجرت کردند.

انقلاب صنعتی دوم: اواخر قرن ۱۹ تا اوایل قرن ۲۰

این دوره تقریباً بین سال‌های ۱۸۷۰ تا آغاز جنگ جهانی اول در ۱۹۱۴ قرار دارد. انقلاب صنعتی دوم با معرفی برق مشخص می‌شود—این تحول منجر به فناوری‌های پیشرفته‌تر در تولید و صنعت شد. توسعه خط تولید (Assembly Line)، که به‌ویژه توسط هنری فورد در تولید انبوه خودرو استفاده شد، کارایی را به‌طور چشمگیری افزایش داد و کالاها را برای عموم مردم دسترس‌پذیرتر ساخت. در این دوره همچنین پیشرفت‌های قابل توجهی در تولید مواد شیمیایی، برق و فولاد رخ داد.

خط تولید فورد مدل T حدود سال‌های ۱۹۱۳–۱۹۱۴

هنری فورد یکی از نخستین افرادی بود که از خط تولید برای تولید انبوه استفاده کرد. زمانی که یک مدل T از خط تولید کارخانه Highland Park فورد خارج می‌شد تا با راه‌آهن حمل شود، به‌طور کامل مونتاژ نشده بود. در این تصویر، کارگران به‌صورت موقت بدنه‌ها را روی شاسی قرار می‌دهند. در بارانداز، بدنه‌ها و چرخ‌ها جداگانه برداشته و بسته‌بندی می‌شدند تا فضای واگن‌های باری بهینه شود. مونتاژ کامل خودرو در کارخانه‌های شعبه‌ای نزدیک‌تر به مقصد نهایی خودروها انجام می‌گرفت.

انقلاب صنعتی سوم: اواسط تا اواخر قرن ۲۰

که با نام انقلاب دیجیتال نیز شناخته می‌شود، این دوران حدود سال‌های ۱۹۵۰ تا ۱۹۷۰ آغاز شد. مشخصه آن انتقال از دستگاه‌های الکترونیکی و مکانیکی آنالوگ به فناوری‌های دیجیتال است. اختراع رایانه شخصی، اینترنت و فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)، نحوه زندگی، کار و ارتباط مردم را متحول کرد. این دوران بنیان جهان جهانی‌شده و متصل به یکدیگر امروز را ایجاد کرد. انقلاب صنعتی سوم در اوایل قرن ۲۱ به انقلاب صنعتی چهارم منتقل شد، بنابراین تاریخ پایان مشخصی برای این دوره وجود ندارد.

انقلاب صنعتی چهارم: قرن ۲۱

انقلاب صنعتی چهارم بر پایه انقلاب دیجیتال بنا شده و با ادغام فناوری‌ها که مرزهای فیزیکی، دیجیتال و زیستی را محو می‌کنند شناخته می‌شود. این دوران با پیشرفت‌های چشمگیر در حوزه‌هایی مانند هوش مصنوعی، رباتیک، اینترنت اشیاء، مهندسی ژنتیک، محاسبات کوانتومی و دیگر فناوری‌ها مشخص می‌شود. برخلاف انقلاب‌های قبلی، انقلاب صنعتی چهارم با سرعتی نمایی پیش می‌رود و تقریباً هر صنعت و بسیاری از جنبه‌های زندگی انسانی را متحول می‌کند.

هر انقلاب صنعتی تغییرات فراوانی در ساختارهای اقتصادی، سیستم‌های اجتماعی و نظم جهانی ایجاد کرده است. در حالی که سه انقلاب اول به‌ترتیب مکانیزاسیون، برق‌رسانی و دیجیتالی شدن را معرفی و گسترش دادند، انقلاب صنعتی چهارم با توانایی ادغام سیستم‌های سایبر-فیزیکی و تأثیرگذاری بر همه رشته‌ها، اقتصادها و صنایع در سطح جهانی متمایز می‌شود.

تأثیر انقلاب‌های صنعتی بر طراحی

انقلاب‌های صنعتی تأثیر عمیقی بر طراحی گذاشته‌اند. تغییرات فناوری، اجتماعی و اقتصادی هر دوران، نحوه، نوع و دلیل طراحی انسان‌ها را شکل داده است. در ادامه، نحوه تأثیر هر انقلاب صنعتی بر طراحی آورده شده است:

انقلاب صنعتی اول

• تولید انبوه: ظهور ماشین‌آلات بخارمحور امکان تولید انبوه کالاها را فراهم کرد و به استانداردسازی محصولات منجر شد. طراحی در این دوره بیشتر بر عملکرد و قابلیت تولید متمرکز بود و اغلب زیبایی‌شناسی و فردیت فدای آن می‌شد.

انقلاب صنعتی دوم

• طراحی صنعتی: معرفی تولید خطی (Assembly Line) و پیشرفت‌ها در مواد و فرآیندها، مانند تولید فولاد و مهندسی برق، منجر به ظهور رشته طراحی صنعتی شد. طراحان شروع به تمرکز بر تجربه کاربری، ارگونومی و جذابیت ظاهری محصولات کردند و به این ترتیب ارزش طراحی در بازاریابی و تمایز برند را شناختند.

چرخ خیاطی سینگر

چرخ خیاطی سینگر یکی از اختراعات کلیدی و شناخته‌شده قرن ۱۹ است. ایزاک مریّت سینگر، مخترع آمریکایی، در سال ۱۸۵۱ اولین چرخ خیاطی عملیاتی را ثبت اختراع کرد. این دستگاه‌ها ترکیبی از کارکرد عملی و زیبایی‌شناسی پیچیده دوره ویکتوریایی بودند. طراحی آن نه تنها دوخت و دوز را کارآمدتر و کم‌زحمت‌تر کرد، بلکه چرخ خیاطی را به یک کالای محبوب خانگی تبدیل نمود. در سال ۱۸۸۹، اولین چرخ خیاطی برقی معرفی شد. نوآوری‌های شرکت سینگر در تولید انبوه و استراتژی‌های بازاریابی جهانی نمونه‌های کلاسیک عملکردهای انقلاب صنعتی دوم محسوب می‌شوند.

انقلاب صنعتی سوم

انقلاب دیجیتال رایانه‌ها و فناوری‌های دیجیتال را معرفی کرد که نحوه کار طراحان را به‌طور بنیادین متحول ساخت. ابزارهایی مانند طراحی به کمک رایانه (CAD) و سایر ابزارهای دیجیتال، امکان ایجاد طرح‌های پیچیده‌تر و دقیق‌تر را فراهم کردند و نوآوری در توسعه محصول، معماری و طراحی گرافیک را تسهیل نمودند.

همچنین، ظهور اینترنت مسیرهای جدیدی برای طراحی دیجیتال و طراحی وب باز کرد و اهمیت طراحی رابط کاربری (UI) و تجربه کاربری (UX) را برجسته ساخت، به‌گونه‌ای که تمرکز بیشتری بر تعامل انسان با فناوری ایجاد شد.
 

لوگوی «I Love NY» اثر میلتون گلیزر

لوگوی «I Love NY» توسط میلتون گلیزر در سال ۱۹۷۷ برای یک کمپین تبلیغاتی ایالت نیویورک طراحی شد و یکی از نمادین‌ترین آثار طراحی گرافیک به شمار می‌آید. طراحی گلیزر با ترکیب ساده اما تأثیرگذار، استفاده از فونت American Typewriter و نماد قلب که جایگزین کلمه «love» شده است، ماهیت استقامت و جذابیت شهر نیویورک را در دوران مشکلات اقتصادی و ناآرامی‌های اجتماعی به تصویر کشید.

این لوگو تصویر عمومی نیویورک را احیا کرد و قدرت طراحی گرافیک در شکل‌دهی به ادراک عمومی و ایجاد حس تعلق، جامعه و غرور را نشان داد. هرچند انقلاب دیجیتال در مراحل ابتدایی خود قرار داشت، تأثیر فناوری‌های نوظهور بر شیوه‌های طراحی به‌طور فزاینده‌ای آشکار شده بود و مسیر طراحی مدرن را هموار می‌کرد.

انقلاب صنعتی چهارم چیست؟

انقلاب صنعتی چهارم (4IR)، که با نام صنعت ۴.۰ نیز شناخته می‌شود، دوره‌ای نوین از توسعه است که در آن سیستم‌های دیجیتال، فیزیکی و زیستی با یکدیگر همگرایی پیدا می‌کنند و صنایع، اقتصادها و جوامع را به‌طور بنیادی متحول می‌سازند.

اصطلاح «انقلاب صنعتی چهارم» توسط کلاوس شواب، بنیان‌گذار و رئیس اجرایی مجمع جهانی اقتصاد (WEF) مطرح شد. او این مفهوم را در کتاب خود با عنوان انقلاب صنعتی چهارم که در سال ۲۰۱۶ منتشر شد، معرفی کرد. در این کتاب، او توضیح می‌دهد که چگونه فناوری‌های نوظهوری مانند هوش مصنوعی (AI)، اینترنت اشیاء (IoT) و رباتیک آغاز به همگرایی با جهان‌های فیزیکی، دیجیتال و زیستی کرده‌اند و در نتیجه، اقتصادها، صنایع و جوامع را دگرگون کرده‌اند.

نام دیگر انقلاب صنعتی چهارم، «صنعت ۴.۰» است که معمولاً در زمینه بخش‌های تولیدی و صنعتی به کار می‌رود. این اصطلاح بر تمرکز این انقلاب بر یکپارچه‌سازی فناوری‌های دیجیتال در قلب صنعت تأکید دارد تا کارخانه‌های هوشمندی ایجاد شود که همگرایی جهان‌های فیزیکی و دیجیتال را به نمایش می‌گذارند.

این انقلاب با سرعت، گستره و تأثیر بی‌سابقه‌ای بر زندگی انسان‌ها متمایز می‌شود—فرصت‌های عظیمی برای پیشرفت فراهم می‌آورد، اما در عین حال چالش‌های قابل توجهی نیز دارد، از جمله ملاحظات اخلاقی و احتمال افزایش نابرابری. کلاوس شواب معتقد است که این دوران فراتر از یک ارتقای صرف فناوری است—این فرصتی است برای کمک به همه، از جمله رهبران، سیاست‌گذاران و افراد از تمام گروه‌های درآمدی و کشورهای مختلف، تا از فناوری‌های همگرا استفاده کنند و آینده‌ای فراگیر و انسان‌محور بسازند.

انقلاب صنعتی چهارم ما را وادار می‌کند تا با تأکید ویژه بر نیاز به همکاری جهانی و سیاست‌های فراگیر برای بهره‌برداری از ظرفیت‌های آن به نفع بشریت نحوه خلق، تبادل و توزیع ارزش را بازاندیشی کنیم.

انقلاب صنعتی چهارم: ادغام طراحی و فناوری

ویژگی بارز انقلاب صنعتی چهارم، ادغام فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی (AI)، اینترنت اشیاء (IoT)، رباتیک و واقعیت مجازی (VR) است که نیازمند رویکرد طراحی جامع می‌باشد؛ رویکردی که نه تنها به شکل و عملکرد توجه دارد، بلکه به همبستگی و هوشمندی محصولات و سیستم‌ها نیز می‌پردازد.

به عنوان مثال Apple Vision Pro نماد همگرایی طراحی، فناوری، هوش مصنوعی و واقعیت مجازی است و یکی از عرضه‌های برجسته انقلاب صنعتی چهارم به شمار می‌رود. این دستگاه، ارزش‌ها و سبک طراحی مشهور اپل را با قابلیت‌های پیشرفته واقعیت مجازی ترکیب می‌کند تا تجربه‌های همه‌جانبه‌ای ارائه دهد که مرز بین دنیای دیجیتال و فیزیکی را محو می‌کند. Vision Pro با بهره‌گیری از هوش مصنوعی پیشرفته، تجربه‌های شخصی‌سازی‌شده و شهودی برای کاربران فراهم می‌آورد و انتظار می‌رود استاندارد جدیدی برای تعامل فناوری با رفتار انسانی تعیین کند.

با نفوذ بیشتر فناوری در زندگی روزمره، طراحی در انقلاب صنعتی چهارم بر راه‌حل‌های کاربرمحور و تجربه‌های شخصی‌سازی‌شده تأکید دارد که با کمک تحلیل داده‌ها و یادگیری ماشین ممکن می‌شوند. همچنین توجه فزاینده‌ای به اصول طراحی پایدار و چرخه‌ای وجود دارد که تحت تأثیر چالش‌های جهانی مانند تغییرات اقلیمی و کمبود منابع شکل گرفته است.

پیچیدگی فناوری‌های انقلاب صنعتی چهارم نیازمند آن است که طراحان به‌صورت مشترک و میان‌رشته‌ای کار کنند و بینش‌های مهندسی، زیست‌شناسی، علوم کامپیوتر و روان‌شناسی را ادغام نمایند. این رویکرد میان‌رشته‌ای برای نوآوری و همچنین پرداختن به پیامدهای اخلاقی، اجتماعی و محیط‌زیستی فناوری‌های نوین حیاتی است.

انقلاب صنعتی چهارم طراحان را تشویق می‌کند تا در روش‌های طراحی انتقادی و فرضی مشارکت داشته باشند، سناریوهای آینده و تأثیر اجتماعی فناوری‌های نوظهور را بررسی کنند. این رویکرد به پیش‌بینی آینده‌های ممکن کمک می‌کند و مسیر توسعه فناوری را به سمت مسئولانه و انسان‌محور هدایت می‌نماید.

فناوری‌های کلیدی انقلاب صنعتی چهارم

۱- هوش مصنوعی (AI) و یادگیری ماشین

هوش مصنوعی شامل ماشین‌ها و برنامه‌هایی است که قادر به انجام کارهایی هستند که معمولاً نیازمند هوش انسانی می‌باشند. یادگیری ماشین، که زیرمجموعه‌ای از هوش مصنوعی است، به رایانه‌ها امکان می‌دهد از داده‌ها بیاموزند و به مرور زمان عملکرد خود را بهبود بخشند. این فناوری‌ها با بهبود فرایند تصمیم‌گیری، خودکارسازی وظایف و خلق خدمات و محصولات جدید، صنایع مختلف را دگرگون می‌کنند.

۲- اینترنت اشیاء (IoT)
اینترنت اشیاء به شبکه‌ای از اشیای فیزیکی گفته می‌شود که با سنسورها، نرم‌افزار و سایر فناوری‌ها مجهز شده‌اند تا با دیگر دستگاه‌ها و سیستم‌ها از طریق اینترنت ارتباط برقرار کرده و داده‌ها را مبادله کنند. این هم‌بستگی، فرآیندها را بهینه‌تر و تحلیل داده‌ها را بهبود می‌بخشد و بر همه چیز تأثیر می‌گذارد؛ از خانه‌های هوشمند گرفته تا تولید صنعتی.

محصول روشنایی هوشمند Philips Hue نمونه‌ای از فناوری IoT است که مجموعه‌ای از لامپ‌ها، چراغ‌ها و وسایل روشنایی هوشمند را ارائه می‌دهد که می‌توان آن‌ها را از طریق اپلیکیشن Philips Hue یا ادغام با سایر سیستم‌های خانه هوشمند کنترل کرد. این چراغ‌ها می‌توانند رنگ، شدت نور و حتی هماهنگی با محتوای رسانه‌ای را تغییر دهند تا تجربه‌ای همه‌جانبه فراهم کنند.

۳- رباتیک

فناوری رباتیک شامل طراحی، ساخت، بهره‌برداری و استفاده از ربات‌ها برای انجام وظایف مختلف است. با پیشرفت‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، ربات‌ها به‌طور فزاینده‌ای پیچیده و پیشرفته شده‌اند و قادرند وظایف پیچیده را به‌صورت خودکار انجام دهند یا توانمندی‌های انسانی را در صنایعی مانند تولید، مراقبت‌های بهداشتی و خدمات تقویت کنند.

۴- بلاک‌چین
بلاک‌چین یک دفتر کل غیرمتمرکز از تمام تراکنش‌ها در یک شبکه است که امکان ثبت امن، شفاف و غیرقابل دستکاری اطلاعات را فراهم می‌کند. اگرچه این فناوری زیربنای ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین است، کاربردهای آن به تراکنش‌های امن، قراردادهای هوشمند و مدیریت زنجیره تأمین نیز گسترش می‌یابد.

سازمان‌هایی مانند شبکه Food Trust شرکت IBM از بلاک‌چین برای ردیابی تولید، فرآوری و توزیع محصولات غذایی استفاده می‌کنند تا ایمنی را افزایش داده و ضایعات را کاهش دهند.

۵- محاسبات کوانتومی
محاسبات کوانتومی نشان‌دهنده پیشرفتی قابل توجه در قدرت محاسباتی است—این فناوری با استفاده از اصول مکانیک کوانتومی اطلاعات را با سرعتی فراتر از توان کامپیوترهای سنتی پردازش می‌کند. این فناوری پتانسیل این را دارد که زمینه‌هایی مانند رمزنگاری، کشف دارو و شبیه‌سازی سیستم‌های پیچیده را متحول سازد.

آزمایشگاه هوش مصنوعی کوانتومی گوگل در حال تحقیق است که چگونه محاسبات کوانتومی می‌تواند وظایف یادگیری ماشین را با پردازش داده‌های پیچیده به‌طور کارآمدتر از کامپیوترهای کلاسیک تسریع کند.

۶- چاپ سه‌بعدی و تولید افزودنی

چاپ سه‌بعدی با ساخت اشیا لایه‌به‌لایه از روی مدل‌های دیجیتال انجام می‌شود و انعطاف‌پذیری بی‌سابقه‌ای در تولید فراهم می‌آورد. این فناوری امکان نمونه‌سازی سریع، تولید سفارشی و طراحی‌های پیچیده که با روش‌های سنتی ممکن نیستند را فراهم می‌کند و صنایع مختلف را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ از مراقبت‌های بهداشتی (با تولید پروتز و چاپ اعضای بدن) گرفته تا هوانوردی و خودرو.

۷- بیوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک

پیشرفت‌های بیوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک به ما امکان داده‌اند تا ارگانیسم‌های زنده یا اجزای آن‌ها را دستکاری کرده و محصولات جدیدی تولید کنیم که باعث بهبود مراقبت‌های بهداشتی، کشاورزی و پایداری محیط زیست می‌شود. تکنیک‌هایی مانند ویرایش ژن CRISPR-Cas9، امکانات جدیدی برای درمان بیماری‌ها و پزشکی دقیق (Precision Medicine) فراهم کرده‌اند.

۸- نانوتکنولوژی

نانوتکنولوژی به دستکاری ماده در مقیاس اتمی و مولکولی می‌پردازد و پیشرفت‌های قابل‌توجهی در علوم مواد، پزشکی و الکترونیک نوید می‌دهد. کاربردهای آن از سیستم‌های مؤثرتر انتقال دارو گرفته تا فرآیندهای تصفیه آب که آلاینده‌ها را در سطح مولکولی حذف می‌کنند متنوع است.

۹- واقعیت افزوده (AR) و واقعیت مجازی (VR)

فناوری‌های واقعیت افزوده و واقعیت مجازی در حال تغییر نحوه تعامل ما با محیط‌های دیجیتال هستند. واقعیت افزوده (AR) اطلاعات دیجیتال را بر جهان فیزیکی می‌افزاید، در حالی که واقعیت مجازی (VR) محیط‌های دیجیتال همه‌جانبه ایجاد می‌کند. این فناوری‌ها در زمینه‌هایی مانند آموزش، آموزش‌های حرفه‌ای، سرگرمی و فراتر از آن کاربرد دارند.

۱۰- سیستم‌های سایبر-فیزیکی (CPS)

سیستم‌های سایبر-فیزیکی ترکیبی از محاسبات، شبکه‌ها و فرآیندهای فیزیکی هستند. رایانه‌ها و شبکه‌های تعبیه‌شده فرآیندهای فیزیکی را پایش و کنترل می‌کنند و در حلقه‌های بازخورد، فرآیندهای فیزیکی بر محاسبات تأثیر می‌گذارند و بالعکس. این همگرایی، زیرساختی اساسی برای شبکه‌های هوشمند، سیستم‌های خودروهای خودران و کارخانه‌های هوشمند فراهم می‌کند.

این فناوری‌ها نه تنها به خودی خود تحول‌آفرین هستند، بلکه با یکدیگر نیز در ارتباطند. آن‌ها اغلب همگرایی پیدا می‌کنند تا راه‌حل‌ها و فرصت‌های نوآورانه‌ای در صنایع مختلف و سطوح گوناگون جامعه و اقتصاد ایجاد کنند. پتانسیل انقلاب صنعتی چهارم در این است که چگونه این فناوری‌ها برای پیشبرد پیشرفت انسانی، پاسخ به چالش‌های جهانی و بازسازی جهان به‌سمت بهتر، به‌کار گرفته شوند.

تأثیرات انقلاب صنعتی چهارم چیست؟

انقلاب صنعتی چهارم تنها یک انقلاب فناورانه نیست؛ بلکه یک محرک تغییرات جامع است—تغییری در نحوه زندگی، کار و تعامل ما با یکدیگر. در ادامه، برخی از تأثیرات و پیامدهای مهم انقلاب صنعتی چهارم آمده است:

تحول اقتصادی

• بهره‌وری و کارایی: ادغام فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی، رباتیک و اینترنت اشیاء، بهره‌وری و کارایی عملیاتی صنایع مختلف را به‌طور قابل توجهی افزایش می‌دهد. در بسیاری از موارد، این امر منجر به کاهش هزینه‌ها، بهبود نرخ تولید و ارتقای کیفیت محصولات می‌شود.
   
• مدل‌های کسب‌وکار و بازارهای جدید: انقلاب صنعتی چهارم امکان ایجاد مدل‌های کسب‌وکار نوآورانه (مانند اقتصادهای مبتنی بر پلتفرم مانند Airbnb و اقتصادهای اشتراکی مانند Uber) و ایجاد بازارهایی که قبلاً وجود نداشتند، به ویژه در بخش‌های دیجیتال و خدمات، را فراهم کرده است.
   
• جایگزینی و ایجاد شغل‌ها: اگرچه اتوماسیون و هوش مصنوعی بسیاری از مشاغل سنتی، به ویژه در تولید و کارهای روتین اداری را جایگزین کرده‌اند، اما همچنین شغل‌های جدیدی ایجاد می‌کنند که نیازمند مهارت‌های دیجیتال پیشرفته و توانمندی در توسعه فناوری، تحلیل داده و امنیت سایبری هستند.

تغییرات اجتماعی

• آموزش و توسعه مهارت‌ها: نیاز فزاینده‌ای وجود دارد که سیستم‌های آموزشی خود را تطبیق دهند و بر آموزش STEM، تفکر انتقادی، خلاقیت و یادگیری مادام‌العمر تأکید کنند تا افراد برای مشاغل آینده آماده شوند.
   
• نابرابری و شکاف دیجیتال: منافع انقلاب صنعتی چهارم ممکن است به‌طور غیرهمگون توزیع شود، که می‌تواند نابرابری درآمدی را تشدید کرده و شکاف دیجیتال بین کسانی که به فناوری‌ها و مهارت‌های جدید دسترسی دارند و کسانی که ندارند، گسترش دهد.
   
• افزایش ارتباطات و همبستگی: گسترش جهانی اینترنت و دستگاه‌های موبایل منجر به سطوح بی‌سابقه‌ای از اتصال و تعامل شده است که امکان فرم‌های جدیدی از تعامل اجتماعی، همکاری و تبادل اطلاعات را فراهم می‌کند.

پیشرفت‌های فناورانه

• نوآوری شتاب‌گرفته: سرعت بالای پیشرفت فناوری در حوزه‌هایی مانند بیوتکنولوژی، نانوتکنولوژی و محاسبات کوانتومی، در حال حاضر صنایع مراقبت‌های بهداشتی، انرژی و سایر صنایع را متحول کرده است.
   
• چالش‌های امنیت سایبری: با افزایش تعداد دستگاه‌ها و سیستم‌های متصل، آسیب‌پذیری در برابر حملات سایبری افزایش می‌یابد. حریم خصوصی داده‌ها و امنیت سیستم‌ها به چالش‌های حیاتی تبدیل شده‌اند.

ملاحظات محیط زیستی

• توسعه پایدار: فناوری‌های نوظهور در انقلاب صنعتی چهارم راه‌حل‌های امیدبخشی برای چالش‌های محیط زیستی ارائه می‌دهند، از جمله استفاده بهینه‌تر از منابع، فناوری‌های انرژی تجدیدپذیر و شهرهای هوشمند و پایدارتر.
   
• کاهش تغییرات اقلیمی: پیشرفت‌های فناوری برای پایش تغییرات محیطی، بهبود بهره‌وری انرژی و توسعه روش‌های نوین برای جذب و ذخیره‌سازی کربن به منظور مقابله با تغییرات اقلیمی، اهمیت بالایی دارند.

مسائل اخلاقی و حکمرانی

• ملاحظات اخلاقی: توسعه و کاربرد فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی و مهندسی ژنتیک، سؤالات اخلاقی عمیقی درباره حریم خصوصی، رضایت آگاهانه و ماهیت هویت انسانی مطرح می‌کند.
   
• قوانین و حکمرانی: نیاز فزاینده‌ای به چارچوب‌های حکمرانی مؤثر وجود دارد تا اطمینان حاصل شود که توسعه و به‌کارگیری فناوری‌های نوین با ارزش‌ها و اصول اخلاقی جامعه همسو باشد. سیاست‌گذاران با چالشی روبه‌رو هستند که همگام با نوآوری‌های فناورانه حرکت کنند و در عین حال منافع عمومی را حفظ کنند.

چند مطالعه موردی از تأثیر انقلاب صنعتی چهارم:

۱- حفاظت از محیط زیست: استفاده از IoT برای پایش و نگهداری

پروژه Rainforest Connection با تبدیل گوشی‌های هوشمند بازیافتی به دستگاه‌های صوتی خورشیدی، صداهای جنگل‌های بارانی را پایش می‌کند. الگوریتم‌های هوش مصنوعی این صداها را تحلیل می‌کنند تا قطع غیرقانونی درختان و شکار غیرمجاز را در زمان واقعی شناسایی کنند و امکان واکنش سریع برای حفاظت از حیات‌وحش و جنگل‌ها فراهم شود. این مطالعه موردی نشان می‌دهد که فناوری‌های انقلاب صنعتی چهارم چگونه می‌توانند به شکل خلاقانه برای مقابله با تخریب محیط زیست و کاهش تنوع زیستی به‌کار گرفته شوند.

۲- کشاورزی ۴.۰: کشاورزی کارآمدتر

مرکز انقلاب صنعتی چهارم (C4IR) مجمع جهانی اقتصاد (WEF)، فناوری‌هایی را به مزارع کوچک و متوسط در کلمبیا معرفی کرد. این فناوری‌ها شامل سنسورهای خاک، آب و اقلیم، همچنین هوش مصنوعی، رایانش ابری و پهپادها می‌شوند. این پروژه توانست هزینه‌های کشاورزان را تا ۳۰٪ کاهش دهد و عملکرد محصول آن‌ها را تا ۲۰٪ افزایش دهد.

۳- مراقبت‌های بهداشتی: تشخیص مبتنی بر هوش مصنوعی و پزشکی شخصی‌سازی‌شده

شرکت DeepMind گوگل یک سیستم هوش مصنوعی توسعه داده است که می‌تواند بیش از ۵۰ نوع بیماری چشمی را از اسکن‌های سه‌بعدی با دقت بالا شناسایی کند. دانشمندان بخش DeepMind گوگل، دانشگاه کالج لندن (UCL) و بیمارستان Moorfields Eye با استفاده از تکنیک‌های یادگیری عمیق نرم‌افزاری توسعه داده‌اند که بیماری‌های چشمی شایع را از اسکن‌های سه‌بعدی شناسایی کرده و سپس گزینه‌های درمانی مناسب را به بیمار پیشنهاد می‌دهد.

این فناوری امکان تشخیص و درمان زودهنگام را فراهم می‌کند و به این ترتیب می‌تواند از کاهش بینایی میلیون‌ها نفر در سراسر جهان جلوگیری کند. علاوه بر افزایش دقت تشخیص و بهبود نتایج درمانی بیماران، این فناوری می‌تواند هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی را نیز کاهش دهد.

منبع: https://www.interaction-design.org/literature/topics/the-fourth-industrial-revolution?srsltid=AfmBOooW1WYRSZc_qBaYbF6y3vRxQhwWH8VjyfjA19BLm2dMpb0xGGHA#nanotechnology%C2%A0%C2%A0-10 

مقالات مرتبط:

• چشم اندازهای نوین انقلاب صنعتی پنجم - بخش اول
• چشم اندازهای نوین انقلاب صنعتی پنجم - بخش دوم
• چالش‌ها و فرصت‌های طراحی در عصر انقلاب صنعتی چهارم
• روز جهانی طراحی صنعتی 2025: طراحی اخلاقی برای دنیای امروز
• طراحی در خدمت برابری: تحلیل فرآیند equityXdesign برای طراحان و سازمان‌ها
• بازاندیشی جایگاه طراح در جامعه معاصر: تحلیل دیدگاه‌های مایک مونتیرو - بخش پایانی
• پرورش طراحان اخلاق‌مدار ــ بخش اول
• طرح‌ و نقشه‌ی اخلاقی برای مقابله‌ی مستقیم با معضلات طراحی