تشویق طراحان و توسعه‌دهندگان کسب‌و‌کارها برای طراحی بر پایه‌ی ارزش‌های انسانی

تفکر طراحی اخلاقی روش جدیدی است که به طراحان و تیم‌های محصول اجازه می‌دهد تا در طول طراحی خود بر ارزش‌های انسانی تمرکز کنند.

درباره موضوع اخلاق سال‌های متمادیست که صحبت می‌شود، در حالی که «تکنواخلاق» Technoethics (مطالعه‌ی مسائل اخلاقی، حقوقی و اجتماعی مربوط به فناوری) به دهه‌ی 1970 برمی‌گردد، و در درجه‌ی اول فناوران، دانشمندان و فیلسوفان را درگیر کرد.

اما چرا طراحان در این گفتگوها شرکت نمی‌کنند؟

چرا این موضوعی نیست که مرتب در محل کار یا جامعه‌ی طراحی مورد بحث قرار گیرد؟

در طول هفت هفته، تیم الکس هانیول، آماندا پو و ماهین سهیل (Alex Honeywell, Amanda Poh and Maheen Sohail)  با طراحان مختلف آزمایش‌هایی را ترتیب دادند. این تیم به‌عنوان کارآموزان قبلی فیسبوک، مایکروسافت و AKQA دارای پیشینه‌ای در فناوری بود. همچنین این تیم ، با دانشجویان طراحی و طراحان ارشد درگیر شد تا در مورد نقش اخلاق در فرایند طراحی بیاموزد.

در اینجا 3 حوزه‌ی مشکلی که این تیم شناسایی کرد آورده شده است:

1. کمبود منابع

بخشی از مشکل این است که اخلاق در مدارس طراحی تدریس نمی‌شود. ما برنامه‌های درسی مدارس طراحی مانند پارسونز، کارنگی ملون، SIAT را بررسی کردیم و متوجه شدیم که به ندرت به طراحان جوان آموزش داده می‌شود که چگونه از نظر اخلاقی تصمیمات طراحی خود را نقد کنند. به همین دلیل، طراحان جوان با منابع کمی در زمینه‌ی طراحی اخلاقی و با تجربه اندک یا بدون تجربه در مورد نگرانی‌های اخلاقی وارد تیمی در صنعت می‌شوند.

2. دنبال کردن روش‌های موجود

موضوع اخلاق عمدتاً فقط در طول تحقیقات کاربر موردتوجه قرار می‌گیرد. این امر که اخلاق رابطه‌ای (relational ethics) نامیده می‌شود، به تحقیقات کیفی مانند مطالعات قوم‌نگاری کمک کرده و به محققان این امکان را می‌دهد تا با افراد موردمطالعه‌ی خود روابط محترمانه‌ای برقرار کنند. اما موضوع این است که اخلاق در طراحی در کل فرایند طراحی ــ نه فقط در طول تحقیق، بلکه در تصمیمات طراحی ما نیز گسترش می‌یابد.

3. از پیشه‌وری (صنایع کوچک و صنایع دستی) تا اخلاق

ما بیش از حد بر طراحی تجربیات بدون در نظر گرفتن عمدی حقوق بشر متمرکز شده‌ایم. طراحی نباید فقط به‌وسیله‌ی شور و اشتیاق برای ساختن محصولات هدایت شود، بلکه اخلاق باید مسبب حرکت آن باشد.

بیشتر بحث‌ها در انجمن‌های طراحی و کانال‌های آنلاین حول ابزارهای طراحی و نمونه‌سازی می‌چرخد. چرا ما در مورد موضوعات گسترده‌تری مانند اخلاق، تنوع و تأثیر اجتماعی در طراحی بحث نمی‌کنیم؟

Fabricio Teixeira, UX Designer at R/GA, (2017)

بیایید در مورد شرکتی صحبت کنیم که توانسته تقریباً هر هفته در سرفصل اخبار قرار بگیرد: اوبر.

پس از افشای جزئیات برنامه‌ی Greyball، اوبر به دلیل ایجاد یک ابزار مخفی شناسایی و فرار از قانون مورد انتقاد قرار گرفت.

هر کارمند اوبر که گریبال را لمس می‌کرد [اوبر «Greyball» را برای شناسایی و فرار از مجریان قانون ایجاد کرد] در یک آزمون اخلاقی مردود می‌شد. یا دقیقاً به آنها گفته می‌شد که این ابزار برای چه چیزی مورداستفاده قرار خواهد گرفت و آنها دقت لازم را برای یافتن این موضوع به خرج نداده‌اند.

مایک مونتیرو، یکی از بنیانگذاران و مدیر طراحی Mule Design، (2017)

البته طراحی سیستمی که مقامات دولتی را فریب دهد، باید بلافاصله به‌عنوان طراحی عمل غیراخلاقی مورد پیگرد قرار گیرد. اما گاهی اوقات، این چالش‌های اخلاقی در مقیاس بسیار ظریفتری از طریق تصمیمات طراحی ما به‌وجود می‌آیند و زندگی می‌کنند.

در سال 2017، نیویورک تایمز نگاهی دقیق‌تر به تاکتیک‌های روان‌شناختی اوبر در رابطه با رانندگانش انداخت. اوبر به جای ارائه‌ی مشوق‌های کاری مثبت به رانندگان، پیام‌هایی برای افزایش تعامل با رانندگان خود طراحی کرد که عملا با دستکاری ذهنی، آنها را به کار در ساعات طولانی‌تری مجاب می‌کرد.

در حالی که، بسیاری از شرکت‌ها سعی می‌کنند با استفاده از ترفندهای روان‌شناختی، مشتریان را به خرید محصولات و خدماتشان تشویق کنند. اما گسترش این تلاش‌ها به نیروی کار به طور بالقوه دگرگون‌کننده است.

نوام شایبر، نیویورک تایمز، (2017)

از طریق این تصمیمات طراحی، اوبر نه تنها اعتماد راننده خود را تضعیف می‌کرد، بلکه احساس استقلال را از آنها گرفته و در نهایت کیفیت زندگی آنها را کاهش می‌داد.

چنین مواردی باعث می‌شوند که طراحان را به چالش بکشیم تا از خود بپرسیم:

آیا ما طراحان به ارزش‌های انسانی توجه می‌کنیم؟

آیا زمان آن نرسیده است که ما شروع به پاسخ‌گویی به پیامدهای اخلاقی تصمیمات طراحی خود کنیم؟

از سوی دیگر، شرکت‌هایی هستند که از این ارزش‌های انسانی برای ایجاد تأثیر مثبت بهره برده‌اند. به Airbnb نگاهی بیندازید. Airbnb که بر اساس ایده‌ی «ایجاد اعتماد بین افرادی که هرگز یکدیگر را ملاقات نکرده‌اند» پایه‌گذاری شده است، تصمیم گرفت مفهوم «غریبه‌ها خطرناک‌اند» را به چالش بکشد، تعصبی که همه‌ی ما با آن بزرگ شده‌ایم.

در سال 2016، یک مطالعه‌ی مشترک بین Stanford و Airbnb نشان داد که «هرچه افراد متفاوت‎‌تر از ما باشند، کمتر به آنها اعتماد می‌کنیم». با آزمایش و تکرار این ایده در مورد چگونگی ایجاد اعتماد، آن‌ها توانستند ایده‌ی «شهرت زیاد بر شباهت بالا پیشی می‌گیرد» را پیدا کنند. در نتیجه‌ی آن متوجه شدند نیاز کاربران به داشتن شباهت با دیدن بیش از 10 نظر (کامنت و ریویو) کاهش پیدا می‌کند. با استفاده از این چارچوب، Airbnb توانسته است خدمات خود را هم برای مسافران روزمره و هم برای کسانی که در زمان بحران یا بلایای طبیعی نیاز فوری به سرپناه دارند، گسترش دهد.

آرال بالکان، فناوری‌شناس خلاق، معتقد است که طراحی یک تجربه‌ی عالی که با ملاحظات اخلاقی همسو باشد، به طراحی فناوری‌ای می‌انجامد که به حقوق بشر، تلاش‌های انسانی و تجربیات انسانی (بیانیه طراحی اخلاقی) احترام می‌گذارد. اما به‌عنوان طراح، ما در طراحی برای حقوق بشر شکست می‌خوریم.

از آنجایی که تمام زندگی ما اکنون در فناوری‌هایی که استفاده می‌کنیم ذخیره شده است، حقوق بشری که برای ما اعمال می‌شود (یعنی حریم خصوصی، اعتماد، احترام، استقلال) هم باید به این اشیا تسری یابد.

آرال بالکان

برای انجام این کار، برای طراحان مهم است که یک گام به عقب بردارند و الگوهای طراحی موجود را که ما به آنها عادت کرده‌ایم زیر سوال ببرند. در مورد نتفلیکس، پخش خودکار ویدیوها ممکن است راهی عالی برای افزایش تعامل محصول به نظر برسد ــ (اما به ساعت‌های بی‌شماری که صرف تماشای نمایش‌های موردعلاقه‌مان می‌کنیم فکر کنید). به‌عنوان طراح، باید یک قدم به عقب برداریم و به آنچه برای کاربران خود می خواهیم فکر کنیم. آیا با تشویق رفتارهایی مانند تماشای زیاد، سلامت کلی کاربر را بدتر نمی‌کنیم؟

اقتصادِ توجه به‌عنوان مثالی عالی از این که چگونه ما دیگر حواسمان به زمان کاربر نیست عمل می‌کند. یک فعال مهم این موضوع، متخصص اخلاق طراحی سابق گوگل، تریستان هریس است.

شرکت او "Time Well Spent" روی طراحی با در نظر گرفتن زمان کاربر تمرکز دارد. پلتفرم‌های او از راه‌های مختلفی با کاربر صحبت می‌کنند تا او بتواند توجه خود را مجددا به دست آورد و کنترل را پس بگیرد. Time Well Spent در حال حاضر بر روی وب و تلفن همراه تمرکز دارد، اما با گسترش فناوری‌های جدید مانند واقعیت مجازی، مهم است که ما شروع به نقد نگرانی‌های اخلاقی آنها در ابتدای توسعه کنیم.

رهبرانی مانند تریستان هریس و آران بالکان به‌عنوان الگوهایی برای تفکر طراحی اخلاقی عمل می‌کنند زیرا از ارزش‌های انسانی برای هدایت آگاهانه تصمیم‌گیری‌های خود استفاده می‌کنند. ما به طراحان بیشتری نیاز داریم تا در مورد اهمیت ارزش‌های انسانی صحبت کرده و شروع به طراحی در این زمینه کنند.

تفکر طراحی اخلاقی اولین قدم در شروع طراحی اخلاقی است. به‌عنوان طراح، ما باید آگاهانه با اخلاق‌شناسان و متخصصان حوزه‌های مختلف مانند جامعه‌شناسی، روانشناسی و علوم رفتاری وارد بحث شویم. ما باید تحقیقات خود را بر چالش‌های اخلاقی موجود در صنایع و رسانه‌هایی که برای آنها طراحی می‌کنیم متمرکز کنیم. مهم است که ما کل تیم خود را در این بحث‌ها مشارکت دهیم تا ملاحظات اخلاقی ما در این روند از بین نروند.

منبع: https://medium.muz.li/how-to-practice-ethical-design-d8a6a8dcf4b0