World Industrial Design Day 2025
Let’s Get Ethical 

در دهه‌های اخیر، طراحی صنعتی از یک فعالیت صرفاً فنی و زیبایی‌شناختی به کنشی فرهنگی، اجتماعی و حتی سیاسی تبدیل شده است. در دنیایی که با بحران‌های متعددی همچون تغییرات اقلیمی، نابرابری اجتماعی، رشد فناوری‌های نوظهور و چالش‌های اخلاقی فزاینده روبه‌روست، دیگر نمی‌توان طراحی را بی‌طرف یا منفک از زمینه‌های اخلاقی تلقی کرد. به‌ویژه، با افزایش تأثیر طراحی بر زندگی روزمره انسان‌ها، مسئولیت‌پذیری طراحان نیز وارد مرحله‌ای نوین شده است که مستلزم تأملی عمیق بر پیامدهای تصمیمات طراحی است.

۶ تیر ۱۴۰۴ (June 27) روز جهانی طراحی صنعتی است. امسال (۲۰۲۵) با شعار «بیایید اخلاقی طراحی کنیم» (Let’s Get Ethical) فرصتی کم‌نظیر برای بازاندیشی در مورد بنیادهای اخلاقی طراحی فراهم کرده است. این رویداد که به همت سازمان جهانی طراحی صنعتی (WDO) برگزار می‌شود، شش محور کلیدی را به عنوان مبانی گفت‌وگو درباره طراحی اخلاقی مطرح کرده است:

1. معضلات اخلاقی در طراحی
2. خلق آگاهانه نسبت به اقلیم
3. رویکردهای فراگیر و دسترسی‌پذیری
4. فناوری‌های نوظهور
5. عدالت در طراحی
6. دیدگاه نسل جوان

این شش محور، بازتابی از دغدغه‌های جهانی درباره نقش طراحی در آینده‌ای پایدار، عادلانه و انسانی هستند.

در این مقاله، می‌کوشم هر یک از این محورهای شش‌گانه را به‌تفصیل بررسی کنم. هدف این است که از سطح شعار عبور کرده و و به اختصار راه‌کارهایی عملی برای ادغام اخلاق در فرایند طراحی صنعتی ارائه دهم؛ راه‌کارهایی که نه‌فقط برای طراحان، بلکه برای تصمیم‌گیران، دانشگاه‌ها، کسب‌وکارها و نهادهای عمومی نیز الهام‌بخش باشد.

1- معضلات اخلاقی در طراحی (Ethical Dilemmas in Design)

دوگانگی‌های اخلاقی در فرآیند طراحی

طراحی، به‌مثابه کنشی هدفمند برای تغییر جهان، همواره با انتخاب‌هایی همراه است که پیامدهای انسانی، اجتماعی و محیط‌زیستی دارند. این انتخاب‌ها گاه با تضاد میان منافع مختلف، اولویت‌های کسب‌وکار، ارزش‌های شخصی و فشارهای بازار همراه‌اند. در این میان، آنچه یک طراحی «موفق» تلقی می‌شود، لزوماً طراحی «اخلاقی» نیست.

نمونه‌هایی از معضلات رایج اخلاقی در طراحی صنعتی:

۱. پرینترهای جوهرافشان با تراشه‌های محدودکننده عمر

• مثال: پرینترهای Epson و HP که پس از تعداد خاصی چاپ، حتی در صورت سالم بودن، پیام «تمام شدن عمر» می‌دهند.

• نوع مسئله: طراحی برای ازکارافتادگی برنامه‌ریزی‌شده (Planned Obsolescence)

• منبع: European Environmental Bureau, 2020

2. دستگاه‌های پزشکی بدون در نظر گرفتن تفاوت‌های جنسیتی یا نژادی

• مثال: دستگاه‌های پالس‌اکسی‌متر که در پوست‌های تیره رنگ، درصد اکسیژن را نادرست اندازه‌گیری می‌کنند.

• نوع مسئله: نادیده‌گرفتن شمول و عدالت در طراحی

• منبع: New England Journal of Medicine, 2020

3. لباس‌ها یا کفش‌هایی با نمادهای فرهنگی توهین‌آمیز

• مثال: لباس برندهای بزرگ با طرح‌های بومی بدون کسب اجازه یا درک فرهنگی.

• نوع مسئله: تصاحب فرهنگی (Cultural Appropriation)

• منبع: Design Justice Network, 2020

4. بسته‌بندی‌های غیرقابل بازیافت یا زیان‌بار برای محیط‌زیست

• مثال: استفاده گسترده از ترکیبات پلاستیکی غیرقابل تفکیک در بسته‌بندی خوراکی‌ها.

• نوع مسئله: طراحی ضدپایدار و مخرب محیط‌زیست

• منبع: Ellen MacArthur Foundation, 2019

5. طراحی میز و صندلی‌های مدرسه نامناسب برای بدن کودکان

• مثال: تجهیزات کلاس درس استاندارد نشده که منجر به کمردرد در کودکان می‌شود.

• نوع مسئله: عدم تطابق با ارگونومی انسانی

• منبع: WHO ergonomic standards, 2017

۶. اپلیکیشن چراغ‌قوه

• مثال: اپلیکیشن چراغ‌قوه که دسترسی به مخاطبین یا مکان کاربر را درخواست می‌کند.

• نوع مسئله: نقض حریم خصوصی با طراحی

• منبع: Privacy International, 2018

۷. کارت‌های اعتباری با نرخ بهره پنهان

• مثال: رابط‌های کاربری طراحی شده برای ساده جلوه دادن نرخ‌های بهره در کارت‌های اعتباری دیجیتال.

• نوع مسئله: طراحی گمراه‌کننده (Dark Patterns)

• منبع: Brignull, H. (DarkPatterns.org)

۸. طراحی چراغ‌های جلوی خودرو با نور زیاد

• مثال: خودروهای SUV با چراغ‌های LED که منجر به نابینایی لحظه‌ای رانندگان دیگر می‌شود.

• نوع مسئله: عدم توجه به ایمنی کاربران دیگر

• منبع: IIHS (Insurance Institute for Highway Safety), 2021

۹. دیزاین ظاهری محصولات سیگار الکترونیکی برای نوجوانان

• مثال: JUUL با طراحی شبیه USB و طعم‌های شیرین مخصوص نوجوانان هدف‌گذاری شده بود.

• نوع مسئله: تغییر رفتار ناسالم با طراحی جذاب

• منبع: CDC Reports, 2019

۱۰. اپلیکیشن‌های شبکه اجتماعی با الگوریتم‌های اعتیادزا

• مثال: TikTok، Instagram و YouTube با الگوریتم‌هایی طراحی شده‌اند که کاربران را بیش از حد درگیر کنند.

• نوع مسئله: اعتیاد دیجیتال و بهره‌کشی از توجه

• منبع: Center for Humane Technology (Tristan Harris, 2021)

مسئولیت‌پذیری طراحان:

مفهوم «طراح به‌مثابه شهروند مسئول» به‌طور روزافزونی در ادبیات طراحی ظاهر می‌شود (Margolin & Margolin, 2002). طراحانی که در سیستم‌های پیچیده کار می‌کنند، باید نه‌تنها به نیاز مشتری، بلکه به اثرات بلندمدت بر جامعه و محیط‌زیست نیز بیندیشند.

توصیه‌ها و مسیرهای عملی:

• آموزش اخلاق طراحی در سطوح دانشگاهی و حرفه‌ای

• استفاده از ابزارهایی چون Design Ethically Toolkit یا EthicalOS برای پیش‌بینی پیامدها

• راه‌اندازی «انجمن‌های اخلاقی طراحی» در شرکت‌های بزرگ صنعتی

2- خلق آگاهانه نسبت به اقلیم (Climate-Conscious Creation)

طراحی صنعتی در عصر بحران اقلیمی:

تأثیر طراحی صنعتی بر بحران اقلیمی موضوعی غیرقابل انکار است. از مرحله استخراج مواد اولیه تا تولید، توزیع و پایان عمر محصول، ردپای کربن طراحی‌ها اغلب فراتر از تصور ماست. بر اساس گزارش سازمان ملل (UNEP, 2022)، بیش از ۴۵٪ از گازهای گلخانه‌ای جهانی به نحوی به طراحی محصولات و سیستم‌های صنعتی مربوط است.

مسئولیت طراحان در کاهش آسیب‌های اقلیمی:

طراحان در موقعیتی منحصر به‌فرد برای تغییر الگوهای مصرف، کاهش اتلاف منابع و طراحی محصولات پایدارتر قرار دارند. اتخاذ رویکردهای طراحی پایدار (Sustainable Design) و طراحی چرخشی (Circular Design) در این راستا اهمیت دارد.

اصول طراحی اقلیم‌محور:

طراحی آگاهانه نسبت به اقلیم مستلزم رعایت چند اصل کلیدی است:

• کاهش مصرف مواد اولیه و انرژی

• طولانی کردن چرخه عمر محصول

• قابلیت بازیافت، تعمیر و بازطراحی

• انتخاب مواد زیست‌پایه و کم‌کربن

• محلی‌سازی طراحی برای کاهش حمل‌ونقل

نمونه‌هایی از طراحی‌های اقلیم‌محور موفق:

چارچوب‌های علمی پشتیبان طراحی اقلیمی:

• LCA (تحلیل چرخه عمر): ابزاری کلیدی برای ارزیابی اثرات زیست‌محیطی کل چرخه زندگی محصول.

• SDGهای سازمان ملل (به‌ویژه SDG 12 و 13): طراحی باید با اهداف توسعه پایدار هم‌راستا باشد.

• Cradle-to-Cradle: دیدگاهی که زباله را به منبع تبدیل می‌کند.

نقد دیدگاه رایج به نوآوری در طراحی:

در بسیاری از رویکردهای طراحی صنعتی، هنوز «نوآوری» به معنای افزودن قابلیت‌ها یا زیبایی‌های جدید دیده می‌شود، در حالی که در بستر اقلیمی، نوآوری واقعی می‌تواند به معنای «حذف»، «ساده‌سازی» و «تغییر رفتار» باشد.

چالش‌ها و تضادهای پیش‌رو:

• فشار اقتصادی برای طراحی مقرون‌به‌صرفه در مقابل مصالح زیست‌پایدار

• نبود زیرساخت بازیافت یا مواد سبز در برخی کشورها

• مقاومت فرهنگی در برابر طراحی‌های ساده یا بومی

نقش آموزش و سیاست‌گذاری در ارتقاء طراحی اقلیم‌محور:

• نیاز به بازنگری در کوریکولوم دانشگاهی برای گنجاندن طراحی زیست‌پایدار

• ضرورت ایجاد مشوق‌های دولتی برای شرکت‌هایی که طراحی اقلیمی دارند

• استفاده از برچسب‌های شفاف کربنی برای اطلاع‌رسانی به مصرف‌کننده

۳- طراحی فراگیر و دسترس‌پذیر (Inclusive Practices and Accessibility)

چرا فراگیری و دسترسی موضوعی اخلاقی است؟

طراحی فراگیر  (Inclusive Design رویکردی که تلاش می‌کند از ابتدا، نیازهای طیف متنوعی از کاربران از نظر توانایی، جنسیت، فرهنگ، زبان، سن و وضعیت اقتصادی را در نظر بگیرد.) و دسترس‌پذیر (Accessible Design طراحی محصولات، خدمات یا محیط‌ها به گونه‌ای که افراد دارای معلولیت نیز بتوانند بدون مانع از آن استفاده کنند.) تنها یک انتخاب تکنیکی یا زیبایی‌شناختی نیست، بلکه مسئله‌ای اخلاقی و حقوق بشری است. سازمان ملل متحد در «کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت» (UNCRPD, 2006) تصریح می‌کند که محرومیت از دسترسی، شکلی از تبعیض است. در جهان امروز، بیش از یک میلیارد نفر با نوعی از ناتوانی زندگی می‌کنند و طراحی سنتی اغلب نیازهای آن‌ها را نادیده می‌گیرد.

اصول طراحی فراگیر (بر اساس Inclusive Design Toolkit):

1. تنوع انسان را به رسمیت بشناس

2. برای طیف وسیعی از توانایی‌ها طراحی کن

3. موانع را پیش‌بینی و حذف کن

4. از ابتدا برای همه طراحی کن، نه از طریق «پیوست دسترسی».

5. افراد را در فرآیند طراحی مشارکت بده

نمونه‌هایی از طراحی فراگیر موفق:

طراحی دسترسی‌پذیر دیجیتال:

در طراحی دیجیتال، مواردی چون تضاد رنگی، خوانایی فونت‌ها، ناوبری با کیبورد، سازگاری با صفحه‌خوان‌ها و طراحی بدون وابستگی به رنگ اهمیت زیادی دارند. استاندارد جهانی WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) در این زمینه مرجع اصلی است.

مسائل اخلاقی در فقدان دسترس‌پذیری:

• بی‌عدالتی دیجیتال: وقتی دولت‌ها یا بانک‌ها خدمات خود را فقط آنلاین ارائه می‌دهند ولی بدون در نظر گرفتن دسترسی‌پذیری.

• نادیده‌گرفتن سالمندان: در ایران و جهان جمعیت سالمندان رو به افزایش است، ولی کمتر طراحی برای نیازهای آن‌ها در نظر گرفته می‌شود.

• شکاف جنسیتی و فرهنگی: بسیاری از طراحی‌های دیجیتال هنوز بر اساس کاربر «پیش‌فرض غربی مرد سفیدپوست میانسال» طراحی می‌شوند.

چالش‌های بومی در طراحی فراگیر:

• کمبود داده درباره ناتوانی و اقلیت‌ها

• نبود الزام قانونی برای طراحی دسترس‌پذیر

• ذهنیت طراحی برای اکثریت یا مصرف‌کننده خاص

• عدم آموزش اصول فراگیری در آموزش عالی طراحی

اقدامات ضروری برای ارتقاء طراحی فراگیر:

• اضافه کردن درس‌های طراحی فراگیر به آموزش آکادمیک

• الزام قانونی طراحی برای همه در پروژه‌های دولتی

• استفاده از تست‌های کاربری متنوع با افراد واقعی

• طراحی «چندزبانه»، «چندفرهنگی» و «چندسنی»

۴- بازاندیشی قدرت و عدالت در طراحی (Rethinking Power and Design Justice)

چرا طراحی با عدالت اجتماعی گره خورده است؟

طراحی نه‌تنها ابزار تولید محصول است، بلکه یک کنش سیاسی و اجتماعی است که هم می‌تواند ساختارهای نابرابری را بازتولید کند و هم آن‌ها را به چالش بکشد. بر اساس نظریه «عدالت طراحی» (Costanza-Chock, 2020)، بسیاری از طراحی‌ها—چه در محصول، چه در خدمات و سیاست—از منظر تاریخی برای گروه‌های خاصی (معمولاً سفیدپوست، مرد، غیرمعلول و غربی) بهینه شده‌اند، در حالی که سایر گروه‌ها در حاشیه قرار گرفته‌اند.

طراحی چگونه قدرت را بازتوزیع یا متمرکز می‌کند؟

• طراحی متمرکز: اغلب توسط نخبگان، شرکت‌های بزرگ یا دولت‌ها بدون مشارکت گروه‌های ذی‌نفع انجام می‌شود.

• طراحی مشارکتی: رویکردی است که از طریق فرآیندهای مشارکتی و هم‌آفرینی، به کاربران و جوامع قدرت می‌دهد.

• طراحی به‌مثابه سلطه: ابزارهایی مانند نظارت دیجیتال، الگوریتم‌های تبعیض‌آمیز یا فضاهای شهری نابرابر می‌توانند مصداق طراحی غیراخلاقی باشند.

اصول عدالت طراحی (برگرفته از Design Justice Network)

1. طراحی باید گروه‌های به‌حاشیه‌رانده‌شده را در مرکز قرار دهد

2. فرآیند طراحی باید مشارکتی، باز و شفاف باشد

3. دانش بومی، تجربی و غیررسمی باید به رسمیت شناخته شود

4. طراح نباید نجات‌دهنده باشد، بلکه تسهیل‌گر فرایند تغییر است

5. ارزیابی طراحی باید شامل عدالت اجتماعی، نه فقط کارایی و زیبایی، باشد

مثال‌هایی از مداخلات طراحی برای عدالت:

نقد طراحی متعارف از دید عدالت اجتماعی:

طراحی سنتی در سیستم آموزش عالی و صنعت، هنوز تحت سلطه ارزش‌های سرمایه‌دارانه (کاهش هزینه، افزایش فروش) و زیبایی‌شناسی نخبه‌گرایانه است. در این چارچوب، کاربران حاشیه‌نشین اغلب نادیده گرفته شده یا ابژه پژوهش در نظر گرفته می‌شوند نه شریک طراحی.

طراحی در بافت ایران: ضرورت بازاندیشی قدرت

در ایران نیز فضاهایی چون حاشیه‌نشینی شهری، تبعیض اقلیمی، کم‌دسترسی روستاها، نابرابری دیجیتال و نابرابری جنسیتی می‌طلبند که طراحی به عنوان ابزاری برای بازتوزیع قدرت دیده شود. مثلاً طراحی زیرساخت دیجیتال در استان‌های محروم یا خدمات شهری برای توان‌یابان باید با اصول عدالت طراحی ارزیابی شود.

ابزارهای عملیاتی برای طراحی عادلانه:

• نقشه‌برداری قدرت (Power Mapping)

• طراحی مشارکتی با ابزارهایی مانند Co-design Canvas و Participatory Design Toolkit

• داوری پروژه‌ها از منظر DEI (Diversity, Equity, Inclusion)

• استفاده از زبان فراگیر در نوشتار، گرافیک و تجربه کاربر

۵- دیدگاه جوانان و دانشجویان درباره طراحی اخلاقی (Student and Youth Perspectives)

نسل جدید و بازتعریف طراحی

دانشجویان و طراحان جوان امروز، نه‌تنها با مسائل پیچیده‌تری مانند بحران اقلیمی، بی‌عدالتی‌های سیستمی، و هوش مصنوعی روبه‌رو هستند، بلکه نسبت به نسل‌های پیشین حساسیت اخلاقی و اجتماعی بیشتری از خود نشان می‌دهند. در نتیجه، نگرش آن‌ها نسبت به طراحی دیگر تنها تولید فرم و عملکرد نیست، بلکه شامل پرسش‌هایی بنیادین درباره نقش طراحی در ساخت آینده‌ای عادلانه و پایدار می‌شود.

دغدغه‌های اخلاقی نسل جوان در طراحی:

مطالعات متعددی در آموزش طراحی نشان می‌دهد که دغدغه‌های دانشجویان نسل Z حول محورهای زیر می‌گردد:

دانشگاه‌ها و چالش آموزش طراحی اخلاقی:

علیرغم افزایش علاقه‌مندی دانشجویان، بسیاری از برنامه‌های آموزشی طراحی هنوز فاقد واحدهایی اختصاصی برای اخلاق طراحی، مطالعات جنسیت، عدالت اجتماعی یا اقلیم هستند.
برخی دانشگاه‌های پیشرو مانند Parsons, UAL، Aalto و Delft، دوره‌های میان‌رشته‌ای در «Design Ethics»، «Transition Design» یا «Design for Social Innovation» راه‌اندازی کرده‌اند، اما هنوز در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، این حوزه‌ها به حاشیه رانده شده‌اند.

فعالیت‌های دانشجویی بین‌المللی:

• Design Justice Youth Chapters در آمریکای شمالی، آفریقا و آسیا در حال گسترش است.

• در سال ۲۰۲۳، در همایش Cumulus Association بیش از ۴۵٪ پروژه‌های منتخب نهایی از سوی دانشجویان دارای محتوای اجتماعی یا اقلیمی بودند.

• در اروپا، شبکه‌هایی مانند Green Student Movement در حال شکل‌گیری برای بازنگری در ارزش‌های طراحی صنعتی هستند.

صداهای دانشجویان ایرانی:

در چند سال اخیر ما شاهدیم که دانشجویان طراحی در ایران خیلی بیش از گذشته در قالب پروژه‌های پایان‌نامه، کمپین‌های آنلاین یا فعالیت‌های جمعی، دغدغه‌هایی چون طراحی پایدار، مسئله سالمندی، توانمندسازی جوامع بومی و طراحی در بحران را دنبال کرده‌اند. با این حال، نبود زیرساخت‌های حمایتی کافی، کمبود اطلاعات و آمار از موضوعات اجتماعی، و عدم پیوند صنعت با این دغدغه‌ها، مانعی جدی در تحقق ایده‌های آنان ایجاد کرده است.

مسیر آینده: از دغدغه به عمل

برای تحقق طراحی اخلاق‌محور توسط نسل جوان، نیاز به اقدامات زیر وجود دارد:

• اصلاح برنامه‌های آموزشی با رویکرد میان‌رشته‌ای

• ایجاد فضاهای باز برای انتقاد، دیالوگ و تجربه‌زیسته

• پشتیبانی مالی و رسانه‌ای از پروژه‌های دانشجویی در حوزه عدالت و پایداری

• ایجاد پل ارتباطی میان طراحان جوان و جوامع محلی

۶- فناوری‌های نوظهور و مسئولیت اخلاقی (Emerging Technologies and Ethical Responsibility)

فناوری‌های نوظهور؛ فرصت یا تهدید؟

در دهه اخیر، رشد چشمگیر فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی، واقعیت افزوده و مجازی، چاپ سه‌بعدی، بیوتکنولوژی، اینترنت اشیا (IoT) و نانوفناوری، دامنه طراحی صنعتی را به‌طرز چشمگیری گسترش داده است. این فناوری‌ها نه‌تنها ابزارهای جدیدی برای طراحان فراهم کرده‌اند، بلکه ماهیت خود طراحی، مرزهای نقش طراح، و پیامدهای اجتماعی آن را به چالش کشیده‌اند.

در چنین بستری، طراحان صنعتی باید بیش از پیش نسبت به آثار مستقیم و غیرمستقیم تصمیمات خود حساس باشند. فناوری دیگر صرفاً «ابزار» نیست، بلکه کنشی فرهنگی و سیاسی است که می‌تواند سازنده یا ویرانگر باشد.

محورهای چالش اخلاقی در فناوری‌های نوظهور:

نقش طراح در مواجهه با فناوری‌های نو:

برخلاف گذشته که طراحان صرفاً استفاده‌کننده فناوری بودند، اکنون آن‌ها در شکل‌دهی به ماهیت کاربرد فناوری نیز نقش دارند. به‌عبارت دیگر، آن‌ها باید بپرسند:

• این فناوری برای چه کسی طراحی می‌شود؟

• چه کسانی از آن سود می‌برند و چه کسانی ممکن است آسیب ببینند؟

• آیا فناوری به توانمندسازی منجر می‌شود یا به سلطه و نظارت بیشتر؟

چارچوب‌های اخلاقی برای طراحی فناوری‌محور:

• EthicalOS Toolkit: ابزاری برای شناسایی پیامدهای احتمالی فناوری در مراحل اولیه طراحی.

• Designing for Trust: چارچوب‌هایی برای ایجاد شفافیت، پاسخ‌گویی و رضایت آگاهانه کاربران.

• Human-Centered AI: تمرکز بر طراحی هوش مصنوعی با در نظر گرفتن ارزش‌های انسانی، نه صرفاً بهره‌وری.

مثال‌هایی از طراحی مسئولانه فناوری‌محور:

چالش‌ها و خطرات آینده:

• اتکای بیش از حد به فناوری‌های سیاه‌جعبه: تصمیماتی که توسط سیستم‌هایی گرفته می‌شوند که حتی طراحانشان نیز دلیل آن را نمی‌دانند.

• فناوری بدون زمینه: طراحی فناوری‌هایی که بدون شناخت بافت فرهنگی یا اجتماعی یک منطقه پیاده می‌شوند.

• شتاب‌زدگی نوآورانه: فشار بازار برای «اول بودن» در عرضه نوآوری‌ها، بدون ارزیابی اثرات بلندمدت.

پیشنهادها برای طراحی اخلاق‌محور در حوزه فناوری‌های نو:

1. ادغام اخلاق فناوری در آموزش طراحی صنعتی

2. ایجاد کمیته‌های بررسی اخلاق در پروژه‌های فناورانه

3. مشارکت جوامع محلی در تعریف نیازهای فناورانه

4. ترجمه اخلاق به ابزارهای عملی مانند چک‌لیست‌های ارزیابی فناوری

5. توسعه فناوری‌های متن‌باز با شفافیت در داده و الگوریتم

سخن پایانی:
فناوری‌های نوظهور، همچون شمشیری دولبه، می‌توانند طراحی را به ابزار عدالت، پایداری و توانمندسازی بدل کنند یا آن را در خدمت سلطه، نظارت و تبعیض قرار دهند. وظیفه طراح، نه پذیرش بی‌قید و شرط این ابزارها، بلکه شکل‌دهی آگاهانه و اخلاقی به کاربرد آن‌هاست. پس 

روشن است که طراحی دیگر نمی‌تواند تنها در سطح زیبایی‌شناسی یا کارکردی باقی بماند، پس در آستانه روز جهانی طراحی صنعتی ۲۰۲۵ با شعار «بیایید اخلاقی طراحی کنیم» (Let’s Get Ethical)، بیایید طراحی اخلاقی را بیاموزیم و بکار بگیریم.

منابع:

Andreu World. (2025). World Industrial Design Day 2025: Let’s Get Ethical. Retrieved from https://wdo.org/programmes/widd/letsgetethical/

Buchanan, R. (2001). Design research and the new learning. Design Issues, 17(4), 3–23. https://doi.org/10.1162/07479360152681056

Costanza-Chock, S. (2020). Design justice: Community-led practices to build the worlds we need. MIT Press.

Fry, T. (2009). Design futuring: Sustainability, ethics and new practice. Berg Publishers.

Giacomin, J. (2014). What is human centred design? The Design Journal, 17(4), 606–623. https://doi.org/10.2752/175630614X14056185480186

Irani, L. (2019). Chasing innovation: Making entrepreneurial citizens in modern India. Princeton University Press.

Manzini, E. (2015). Design, when everybody designs: An introduction to design for social innovation. MIT Press.

Norman, D. A. (2013). The design of everyday things (Revised and expanded ed.). Basic Books.

Papanek, V. (1985). Design for the real world: Human ecology and social change (2nd ed.). Thames and Hudson.

Raworth, K. (2017). Doughnut economics: Seven ways to think like a 21st-century economist. Chelsea Green Publishing.

Tonkinwise, C. (2015). Transition design education for the 21st century. Carnegie Mellon School of Design. Retrieved from https://design.cmu.edu

WDO – World Design Organization. (2023). Design Ethics White Paper. Retrieved from https://wdo.org/research/design-ethics/

مقالات مرتبط:

• طراحی در خدمت برابری: تحلیل فرآیند equityXdesign برای طراحان و سازمان‌ها
• بازاندیشی جایگاه طراح در جامعه معاصر: تحلیل دیدگاه‌های مایک مونتیرو - بخش پایانی
• ۷ اصل طراحی جهانی
• هفت پارامتر برای تشخیص اخلاقی بودن یا نبودن یک سیستم
• مانوئل لیما: آینده‌ی طراحی چشم‌اندازی برای جهانی اخلاقی‌تر و مسئولیت‌پذیرتر است
• پرورش طراحان اخلاق‌مدار ــ بخش اول
• طرح‌ و نقشه‌ی اخلاقی برای مقابله‌ی مستقیم با معضلات طراحی
• هنگامی که مشکلاتی اخلاقی در فناوری ظاهر می شوند، طراحی یک محافظ مهم است.